VIX Index คืออะไร? เข้าใจดัชนีความผันผวนในตลาดหุ้น

หากคุณสนใจตลาดหุ้นอยู่ ก็อาจจะเคยได้ยินคำว่า “VIX Index” ที่เป็นความกลัวของนักลงทุน กันมาบ้าง แต่หากคุณยังไม่เข้าใจว่า ดัชนีความผันผวน มีความหมายว่าอะไร มีความสำคัญอย่างไร ในบทความนี้ เราจะพาคุณไปรู้จักกับ VIX Index ตั้งแต่พื้นฐาน จนถึงการนำไปใช้วิเคราะห์ภาวะตลาด สำหรับนักเทรดมือใหม่ที่ต้องการวางแผนอย่างชาญฉลาดในตลาดที่มีความผันผวน

สาระสำคัญ

• VIX Index คือ ดัชนีวัดความผันผวนของตลาดหุ้น S&P 500 ใน 30 วันข้างหน้า
• VIX Index สะท้อน ระดับความกลัวและความไม่แน่นอนของนักลงทุนในตลาด
• VIX Index ช่วย นักลงทุนประเมินความเสี่ยงและวางแผนกลยุทธ์ลงทุนได้ดีขึ้น
• VIX Index ใช้เป็น เครื่องมือสำคัญในการตัดสินใจซื้อขายและป้องกันความเสี่ยงในตลาดผันผวน

VIX Index คืออะไร?

VIX Index คือ ดัชนีวัดความผันผวนของตลาดหุ้นสหรัฐฯ โดยเฉพาะตลาดหุ้น S&P 500 ในช่วง 30 วันข้างหน้า ที่จัดทำโดย Chicago Board Options Exchange (CBOE) VIX หรือที่เราเรียกกันว่า Volatility Index มักจะถูกเรียกว่า “ดัชนีความกลัว” ที่มักจะบอกถึงความไม่มั่นคงของตลาด

วิธีการคำนวณ VIX

VIX ไม่ได้คำนวณจากราคาหุ้นโดยตรง แต่คำนวณจาก “ราคาการซื้อขายออปชัน” ของดัชนี S&P 500 VIX คือ สิทธิในการซื้อหรือขายดัชนีในอนาคต ซึ่งราคาของมันสะท้อนความคาดหวังของนักลงทุนว่าตลาดจะผันผวนมากหรือน้อย สามารถทำได้ตามขั้นตอน การคำนวณ VIX ดังนี้

1. เลือกออปชันของ S&P 500 จากชุดของออปชันที่ใกล้จะหมดอายุในช่วง 23–37 วันข้างหน้า
2. ดูราคาทั้ง Call และ Put เพื่อใช้ราคากลางของออปชันในแต่ละระดับราคานำไป
3. คำนวณตามสูตรของ CBOE ทั้งหมดเข้าด้วยกัน แล้วแปลงออกมาเป็น ค่าความผันผวนที่คาดการณ์ ของตลาดในช่วง 30 วันข้างหน้า
4. แปลงออกมาเป็นตัวเลข VIX ที่อยู่ในรูปเปอร์เซ็นต์ เช่น 15, 20, 30 เป็นต้น

การตีความค่า VIX

ดัชนี VIX เป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยให้นักลงทุนประเมิน “ความเคลื่อนไหวของตลาด” ได้ว่าตอนนี้นักลงทุนกำลังรู้สึกมั่นใจหรือหวาดกลัวมากแค่ไหน ตัวเลข VIX Volatility Index สามารถนำไปใช้ประกอบการตัดสินใจซื้อ-ขาย หรือจัดพอร์ตการลงทุนได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ค่า VIX ต่ำหมายถึงอะไร

เมื่อค่า VIX อยู่ในระดับต่ำ (เช่น ต่ำกว่า 15) นั่นแปลว่า:

• ตลาดมีความมั่นคง
• นักลงทุนส่วนใหญ่มีความมั่นใจว่าไม่มีเหตุการณ์ใหญ่ที่จะทำให้ความผันผวนของตลาดระยะสั้น
• เหมาะกับช่วง “ขาขึ้น” ของตลาด เพราะคนกล้าลงทุน

ค่า VIX สูงหมายถึงอะไร

เมื่อค่า VIX สูง (เช่น มากกว่า 25-30):

• สะท้อนความกลัวหรือความไม่แน่นอนในตลาด
• นักลงทุนกำลังกังวลกับเหตุการณ์บางอย่าง เช่น ข่าวเศรษฐกิจ หรือข่าวระดับโลก
• ตลาดอาจผันผวนมากในระยะสั้น

วิธีเทรด VIX

แม้ว่าเราจะไม่สามารถซื้อขาย “VIX Index” โดยตรงได้เหมือนหุ้นทั่วไป แต่ก็มีเครื่องมือทางการเงินหลายประเภทที่ออกแบบมาให้สามารถเทรดตามความเคลื่อนไหวของ VIX ได้ ซึ่งวิธีการทำงานของ VIX เช่น ฟิวเจอร์ส VIX และ VIX Options

ฟิวเจอร์ส VIX (VIX Futures)

เป็นสัญญาซื้อขายล่วงหน้าที่อ้างอิงค่าของดัชนี VIX ในอนาคต นักลงทุนสามารถเก็งกำไรจากการขึ้นหรือลงของ VIX ได้ เหมาะสำหรับนักลงทุนที่ต้องการเก็งกำไรจากความผันผวนของตลาด เช่น:

• หากคาดว่า VIX จะพุ่งขึ้น ให้เลือกซื้อสัญญา Long
• หากคาดว่า VIX จะลดลง ให้เลือกเปิด Short หรือขาย

ออปชันบน VIX Futures (VIX Options)

การลงทุนใน VIX เป็นสิทธิในการซื้อหรือขายสัญญา VIX Futures ในอนาคต สามารถใช้เป็นเครื่องมือเก็งกำไรหรือป้องกันความเสี่ยง (Hedging) ได้เช่นกัน ตัวเลือกที่ใช้บ่อยคือ:

• Call Option จะได้กำไรเมื่อ VIX พุ่ง
• Put Option จะได้กำไรเมื่อ VIX ร่วง

เทคนิคและกลยุทธ์ในการใช้ VIX เพื่อป้องกันความเสี่ยง

คุณจำเป็นต้องใช้ เทคนิค หรือ กลยุทธ์ส่วนตัวที่คุณมี เพื่อใช้เป็น “เครื่องมือประกอบการตัดสินใจ” หรือ “กลยุทธ์ป้องกันความเสี่ยง” เพื่อการลงทุนที่มีประสิทธิภาพ ไม่ว่าจะเป็น การเทรดตลาดกระทิง หรือ การเทรดตลาดหมี ซึ่งจะมีแนวทางหลัก ๆ ดังนี้:

ใช้ค่า VIX ประกอบการตัดสินใจลงทุน

หาก VIX ต่ำมาก เช่น ต่ำกว่า 12–13 ติดต่อกัน อาจเป็นสัญญาณว่าตลาดนิ่งเกินไป ซึ่งมักจะตามมาด้วยการพักฐานหรือตลาดอาจเริ่มมีแรงขาย หาก VIX สูงเกิน 30 ตลาดอาจอยู่ในภาวะผันผวนรุนแรง การรอให้ตลาดสงบลงก่อนลงทุนอาจช่วยลดความเสี่ยงในระยะสั้น

ใช้ VIX เป็นสัญญาณการป้องกันความเสี่ยง

หากค่า VIX เริ่ม พุ่งขึ้นอย่างรวดเร็ว ร่วมกับความผันผวนของตลาดหุ้น อาจเป็นสัญญาณเตือนว่าเกิดความกังวลในตลาด นักลงทุนอาจพิจารณา ลดสัดส่วนหุ้นในพอร์ต เพิ่มเงินสด หรือปรับการลงทุนให้อยู่ในรูปแบบที่ปลอดภัยมากขึ้น ซึ่งนี่ก็ช่วยให้นักลงทุนสามารถเพิ่มการทำกำไรได้มากกว่าเดิม

ลงทุนผ่าน ETF หรือกองทุนที่อิงกับ VIX

หากไม่สะดวกเทรด VIX Futures โดยตรง นักลงทุนสามารถเลือกลงทุนผ่าน ETF ที่อิงกับ VIX Futures ระยะสั้น ได้ เช่น:

• VXX – iPath Series B S&P 500 VIX Short-Term Futures ETN
• UVXY – ProShares Ultra VIX Short-Term Futures ETF

สินค้าเหล่านี้จะเคลื่อนไหวตาม VIX Futures แต่ควรใช้อย่างระมัดระวัง และ ไม่เหมาะสำหรับการถือระยะยาว เพราะมีโอกาส “เสื่อมมูลค่า” จากโครงสร้างฟิวเจอร์ส

ความสัมพันธ์ VIX และ S&P 500

ดัชนี VIX มักแสดงถึงระดับความผันผวนและความกังวลในตลาดหุ้น ซึ่งมีความสัมพันธ์ในทิศทางตรงกันข้ามกับดัชนี S&P 500 เมื่อ S&P 500 ปรับตัวลดลงอย่างรวดเร็ว นักลงทุนมักรู้สึกไม่มั่นใจ ส่งผลให้ความผันผวนเพิ่มขึ้นและดัชนี VIX ก็จะสูงขึ้น

ตัวอย่างเช่น: ช่วงที่ตลาดหุ้นตกต่ำอย่างหนักในปี 2020 ระหว่างวิกฤตโควิด-19 S&P 500 ลดลงอย่างมาก ขณะที่ VIX พุ่งสูงอย่างรวดเร็ว สะท้อนถึงความตื่นตระหนกของนักลงทุน แต่ในช่วงที่ตลาดฟื้นตัวและราคาหุ้นเพิ่มขึ้น VIX จะลดต่ำลงตามไปด้วย ความสัมพันธ์นี้จึงเป็นตัวชี้วัดที่มีประโยชน์สำหรับการประเมินความเสี่ยงในตลาดหุ้น

ข้อจำกัดของ VIX

แม้ว่าดัชนี VIX จะเป็นเครื่องมือที่นิยมใช้วัดความผันผวนและความกลัวในตลาดหุ้น แต่ก็มีข้อจำกัดและข้อควรระวังที่คุณควรรู้ก่อนนำไปใช้งาน

ข้อควรระวังและความไม่แน่นอนของ VIX

VIX เป็นดัชนีที่คำนวณจากราคาของตัวเลือก (options) บนดัชนี S&P 500 ซึ่งสะท้อนความคาดหวังของความผันผวนในอนาคต แต่ VIX ไม่ได้บอกถึงทิศทางของตลาดว่าจะขึ้นหรือลง ความผันผวนที่ VIX วัดได้เป็นเพียงการคาดการณ์ และอาจได้รับผลกระทบจากปัจจัยภายนอก ที่ทำให้ VIX มีความไม่แน่นอนสูง นักลงทุนจึงควรใช้ VIX ร่วมกับเครื่องมืออื่น ๆ เพื่อช่วยในการตัดสินใจ

ความแตกต่างระหว่างการคาดการณ์กับความจริง

ความผันผวนที่ VIX แสดงนั้นเป็น “ความผันผวนที่คาดการณ์” ที่มาจากราคาของ options ที่นักลงทุนซื้อขายกันในตลาด ขณะที่ “ความผันผวนจริง” คือ ความผันผวนที่เกิดขึ้นในตลาดจริงตามข้อมูลราคาหุ้นย้อนหลัง

ความแตกต่างนี้อาจเกิดจากการที่นักลงทุนมีความคาดหวังไม่ตรงกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริง ทำให้ VIX บางครั้งอาจสูงหรือต่ำกว่าความผันผวนจริงในตลาด ฉะนั้นแล้ว VIX จึงไม่ใช่ตัวบ่งชี้ที่สมบูรณ์แบบ แต่เป็นเพียงหนึ่งในหลายๆ การวิเคราะห์ทางเทคนิคช่วยให้เข้าใจความเสี่ยงในตลาดได้ดีขึ้น

สรุป

VIX Index คือดัชนีวัดความผันผวนตลาดหุ้น S&P 500 ใน 30 วันข้างหน้า มาจากราคาตัวเลือก (options) ของดัชนีนี้ ซึ่ง VIX Index ช่วยให้นักลงทุนเข้าใจความไม่แน่นอนของตลาดในอนาคต ทำให้สามารถประเมินความเสี่ยงและวางแผนการลงทุนได้ดีขึ้น ช่วงที่ตลาดมีความผันผวนสูง VIX จะช่วยเตือนให้นักลงทุนระมัดระวังและใช้กลยุทธ์ป้องกันความเสี่ยง เป็นเครื่องมือที่สำคัญทั้งสำหรับนักลงทุนมือใหม่และมืออาชีพ

เขียนโดย Itsariya Doungnet XS.com